Ideale kersttelevisie: De (rauwe) eerlijkheid van Beth Hart

“God bless the child with the dirty face, who cuts her luck with a dirty ace

She leaves the light on, I leave that light on”

(Leave the light on, Beth Hart)

Tot afgelopen weekend wist ik weinig over Beth Hart. Natuurlijk was haar muziek wel eens voorbij gekomen, waarbij haar stevige strot indruk had gemaakt maar daar bleef het bij. Voornamelijk omdat het geen muziek is waar ik ‘ongestraft’ naar kan luisteren.

Ik draag al jaren een denkbeeldig lijstje met verboden muziek met mij mee vanwege de hoofdstofjes die ze triggeren en die ik beter gedempt kan houden. Jimi Hendrix staat (helaas) bovenaan dat lijstje, Rage against the machine, het laatste pianoconcert van Horowitz in Moskou, Arvo Pärt, en Beth Hart volgen vrij direct. Ik luister voor mijn eigen bestwil voornamelijk naar rustige kabbeldingen. Gitaartje, zacht stemmetje, kalme jazz, piano, trompetje, soul, R&B, niets gevaarlijks, alles cool.

Ondanks dat ik weinig van Beth afwist check ik al jaren incidenteel haar concertagenda. Als ik bijvoorbeeld een verjaardagsfeest voor mijn kinderen of Sinterklaas plan en wil weten of de vader van mijn kinderen daar bij kan zijn. Mijn ex is namelijk vaste geluidstechnicus van Beth Hart en tourt met haar de wereld over. 

Afgelopen weekend was er een korte documentaire op NPO 3 over Beth Hart, The untold Stories. En omdat ik nu eindelijk wel eens wilde weten wat voor een werk mijn ex deed, zat ik er helemaal klaar voor. Het was wat dat betreft meer uit nieuwsgierigheid dat ik die docu ging kijken dan oprechte interesse. Ik had dan ook helemaal niet verwacht dat die uitzending mij zo diep zou treffen. En niet alleen vanwege haar geweldige stem, de muziek die ze speelde en het effect dat dit op mijn bipolaire hoofd had (ik sliep pas om twee uur en viel Django de Kat lastig met rare verhalen), maar ook om de dingen die ze vertelde. Over bipolair zijn, haar verleden met drank en drugs, maar vooral over de noodzaak om éérlijk te zijn, ook als dit als mogelijke consequentie heeft dat je er nooit helemaal bij zult horen, dat mensen je liever mijden. Dit raakte me zo dat ik hard op zoek moest naar iets of iemand om me aan vast te houden. Want ik doe altijd wel zo stoer, maar ik ben natuurlijk maar een weke trut in het diepst van mijn gedachten. (nogmaals, sorry Django)

Wat me ook trof was de reden waarom ze (naar eigen zeggen) muziek maakte. Als een poging om verbinding te maken met de wereld, de mensen om haar heen. Omdat het blijkbaar op een andere manier niet lukte.

Waarschijnlijk waren mijn zenuwen al aardig voorgeweekt door de kerstdonkerte van de afgelopen dagen, hoor, en moet ik er niet teveel waarde aan hechten maar ineens had ik een openbaring. Zag ik in dat ik misschien helemaal niet zo sociofoob of asociaal was als ik altijd dacht. Want anders maakte ik die gekke gedichten en stukkies van mij wel thuis in mijn eentje. Liep ik er niet op internet of in tijdschriften mee te zwaaien. Blijkbaar zitten er nog genoeg gaten in mijn verdediging. Dat ontroerde mij. 

Beth zei nog veel meer mooie dingen en zong zo prachtig kwetsbaar dat ik nu al weet dat ik -helaas- nooit meer naar haar kan luisteren zonder mijn hoofdstofjes finaal op hol te brengen. 

Dus als jullie met kerst nog een fijn kijkbuisprogramma zoeken en je hebt geen last van jagende dopaminewolken in je kop, ga dan deze docu zien. Houd er wel een zakdoek bij, want man, wat kan dat wijf zingen. Nu kunnen dat er meer natuurlijk, maar de bloederige waarheid die zij eruit schreeuwt is van een andere orde. Die gaat dwars door je heen. Het is ook precies die rauwe eerlijkheid en pijn die ik node mis in de literatuur, en waar ik altijd zo over loop te zeiken. Die onversneden eerlijkheid die ik voel bij de muziek van Jimi Hendrix of Amy Winehouse, in het werk van Ingrid Jonker of Rogi Wieg, allen toevallig ook bipolair.

Wat is dat eigenlijk met die bipolairen. Waarom schuwen zij die lelijkheid niet? Lijken ze liefst recht in de armen van de duivel te willen rennen. Om zich daarna net zo makkelijk te nestelen in de schoot van een of andere (reddende) engel. De destructieve en ontregelende drang om op dat randje te balanceren, de demonen recht in de ogen te loeren in combinatie met het werk dat dit oplevert.

Misschien moet ik in 2019 niet zoveel meer zaniken over de saaiheid van de hedendaagse kunst en literatuur. Want ik realiseer me ineens dat als alle schrijvers, muzikanten en kunstenaars met hun werk ons gemoed zo heftig op de kop zouden zetten zoals Beth, Jonker of Jimi dat doen, het misschien een beetje veel van het goede werd. 

De uitzending is terug te zien op Uitzending gemist onder deze link:

https://www.uitzendinggemist.net/aflevering/459639/Top_2000.html

Een kort fragment hieronder: